KULTURA PERFORMANSA – PERFORMANS KULTURE

[Dr. Divna Vuksanovic]

Prof.dr. Divna Vuksanović

Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu

14. 6. 2016.

"Filozofija narušava spokojstvo sveta. Ali ona treba da se bori i protiv one nerazboritosti koja smatra da nesreća ne može da se izbegne."
                                                                                    Karl Jaspers, Filozofija u svetu

 

Dana 11. juna 2016. godine, u Slavonskom Brodu, u organizaciji udruženja građana “Arthea“, a prema konceptu dr Vesne Srnić, održan je muzičko-plesni performans na otvorenom, s aktuelnom temom pružanja otpora, putem kulture i umetnosti, prema nadirućoj ksenofobiji, pre svega u evropskom, ali i u globalnom kulturnom prostoru.

Performans pod nazivom: „Slika svijeta i performativnost glokalne svijesti“ tematizuje vladajuću sliku sveta s njenim zatvorenim korporativnim duhom i obiljem predrasuda, među kojima je jedna od osnovnih prepoznata u strahu od stranaca (ksenofobija). Ova, nesumnjivo društvena psihopatologija, neposredno izazvana migrantskom krizom u Evropi, ali i u drugim delovima sveta, a karakteristična za savremene gradove i njihov gotovo paranoični otpor koji pokazuju prema drugosti i različitosti, direktno stoji nasuprot ideji umetnosti performansa koji zastupa, primera radi, Erika Fischer Lichte, podrazumevajući, pri tom, pod savremenim performansom, takav odnos prema kulturama, koji upravo favorizuje drugost i različitost, omogućavajući „malim kulturama“ da se predstave u globalnom kontekstu posredovanja, što je upravo bio slučaj i s ovim multikulturno (Hrvatska – Slovenija – Francuska) osmišljenim i realizovanim performansom. Naime, putem umetnosti performansa, a nakon zalaska etape „lingvističkog obrata“ jedne opšte, saznajno-stvaralačke paradigme, izvođenje kulture (lokalnog karaktera) zadobija značaj globalnog kulturnog događaja koji na interdisciplinarni način (u ovom slučaju, fuzionisanjem savremene muzike i koreografisanih pokreta učesnica u uličnom performansu) reprezentuje jednu kulturu otpora, i sve njene razlike, kao potencijalno delatne.

Jer, govoreći rečnikom Gerharda Schulzea, na primer, današnje socijalne zajednice prerastaju u „društvo doživljaja“,  pri čemu ovaj doživljaj može biti totalni spektakl u deborovskom smislu pojma ili pak čitava jedna kultura, mišljena kao performans (Fischer Lichte). U slučaju angažovanog performansa održanog u Slavonskom Brodu, opredeljenje za umetnost i kulturu, a nasuprot delovanju „društva spektakla“ i industrije zabave, u koje spadaju savremeni terorizam, lokalni ratovi, velike migracije stanovništva, ali i prateći kriminal i teror, bilo individualnog, državnog ili korporativnog karaktera, demonstrira se kako umetnost i kultura još imaju realnu moć, koja se iskazuje u tome da u interakciji sa stanovništvom lokalne zajednice, mogu da izmene svest o ovim pojavama, i, eventualno, utiču na njihovo, u svakom pogledu opravdano, potiskivanje na margine društvenog života.